व्याकरण के नियमो की जानकारी न होने पर बोलने और लिखने में प्रायः गलतियाँ हो जाती है, जिससे शब्दों को लिखने में ‘वर्ण’ एवं मात्रा सम्बन्धी अशुद्धियाँ हो जाती है.
वर्तनी
व्याकरण के नियमो की जानकारी न होने पर बोलने और लिखने में प्रायः गलतियाँ हो जाती है, जिससे शब्दों को लिखने में ‘वर्ण’ एवं 'मात्रा' सम्बन्धी अशुद्धियाँ हो जाती है.
कुछ अशुद्ध शब्दों की सूची उनके शुद्ध रूपों के साथ यहाँ दी जा रही है-
Note :- Confusion से बचने के लिए केवल शुद्ध शब्दों की ही पढ़े, अशुद्ध शब्दों की न पढ़े.
कुछ अशुद्ध शब्दों की सूची उनके शुद्ध रूपों के साथ यहाँ दी जा रही है-
Note :- Confusion से बचने के लिए केवल शुद्ध शब्दों की ही पढ़े, अशुद्ध शब्दों की न पढ़े.
शुद्ध
|
अशुद्ध
|
शुद्ध
|
अशुद्ध
|
कवयित्री
|
कवियित्री
|
छिद्रान्वेशी
|
छिद्रान्वेषी
|
विदुषी
|
वीदुषी
|
शुश्रूषा
|
सुशुषा
|
शृंगार
|
श्रृंगार
|
ईर्ष्या
|
इर्षा
|
उज्ज्वल
|
उज्जवल
|
दुर्निवार
|
दुर्विवार
|
आनुषंगिक
|
अनुषांगिक
|
द्वारका
|
द्वारिका
|
परीक्षा
|
परिच्छा
|
पूजनीय
|
पूज्यनीय
|
अनुगृहीत
|
अनुग्रहित
|
अन्तर्धान
|
अंतर्ध्यान
|
जाग्रत
|
जागृत
|
षष्ठ
|
षष्ठम
|
नरक
|
नर्क
|
ज्योत्स्ना
|
ज्योत्सना
|
टिप्पणी
|
टिप्पड़ी
|
वन्दना
|
वंदना
|
विरहिणी
|
विरहणी
|
गरिष्ठ
|
गरिष्ट
|
प्रज्वलित
|
प्रजवलित
|
अंजलि
|
अंजली
|
पारलौकिक
|
परलौकिक
|
मैथिलीशरण
|
मैथलीशरण
|
निश्चेष्ट
|
निष्चेष्ट
|
अनधिकृत
|
अनाधिकृत
|
दुर्धर्ष
|
दुर्द्धर्ष
|
श्रीमती
|
श्रीमति
|
धोबिन
|
धोबिनी
|
कालिदास
|
कालीदास
|
आशीर्वाद
|
आर्शीवाद
|
अक्षुण्ण
|
अक्षुन्य
|
भागीरथी
|
भगीरथी
|
पौरुष
|
पोरुष
|
भुक्खड़
|
भुख्खड
|
अनधिकार
|
अनाधिकार
|
अधीन
|
अधिन
|
उपर्युक्त
|
उपरियुक्त
|
चरमोत्कर्ष
|
चर्मोत्कर्ष
|
अधिशासी
|
अधिशाषी
|
अन्त्याक्षरी
|
अन्ताक्षरी
|
हतोत्साहित
|
हतोत्साह
|
तदुपरांत
|
तदोपरांत
|
मानवीकरण
|
मानविकरण
|
स्थायी
|
स्थाई
|
उपरिलिखित
|
उपलिखित
|
प्राक्कथन
|
प्राकथन
|
छत्तीस
|
छतीस
|
क्षेत्र
|
छेत्र
|
स्वातंत्र्य
|
स्वातन्त्र्य
|
प्रतिवादी
|
प्रतिवादि
|
पुनरुत्थान
|
पुनरूथन
|
द्वंद्व
|
द्वन्द
|
प्रतिद्वन्द्विता
|
प्रतीद्वंदिता
|
उत्सव
|
उतसव
|
उदग्रीव
|
उत्ग्रिव
|
निर्देशन
|
निदर्शन
|
युधिष्ठिर
|
युधिष्टिर
|
पारलौकिक
|
परलौकिक
|
उच्छृंखलता
|
उच्श्रींखलता
|
दृष्टव्य
|
द्रष्टय
|
सदृश्य
|
सदृश
|
शरच्चंद्र
|
शरचंद्र
|
सन्नद्ध
|
सन्नध
|
जिजीविषा
|
जीजीविषा
|
आयुर्वेदिक
|
आयूर्वेदिक
|
परिपार्श्वीय
|
परिपार्श्विक
|
नैमित्तिक
|
निमितिक
|
संन्यास
|
सन्यास
|
अप्रत्याशित
|
आप्रत्याषित
|
हस्तक्षेप
|
हस्ताक्षेप
|
स्रोत
|
स्त्रोत
|
कुमुदिनी
|
कुमुदनी
|
दम्पति
|
दमपति
|
यानि
|
यानी
|
संवत्
|
संवत
|
वाल्मीकि
|
वाल्मीकी
|
अत्यधिक
|
अत्याधिक
|
चिकित्सक
|
चिकीत्सक
|
संगीतज्ञ
|
संगीतग्य
|
संश्लिष्ट
|
संशलिष्ट
|
सन्दर्भ
|
संदर्भ
|
अजस्र
|
अजस्सर
|
अन्वेषण
|
अनवेषण
|
महात्म्य
|
महात्म्य
|
||
आरोग्य
|
आरोज्ञ
|
अधःपतन
|
अधोपतन
|
शुश्रूषा
|
सुश्रुषा
|
प्रादुर्भाव
|
प्रार्दुभाव
|
प्रकारान्तर
|
प्रकारान्त
|
उत्त्तुंग
|
उत्वंग
|
सामान्य
|
समान्य
|
अनुसंधान
|
अनुशंधान
|
औपचारिकता
|
उपचारिकता
|
जाह्नवी
|
जह्नावी
|
अध्ययन
|
अध्यन
|
अधिवेशन
|
अधिवेसन
|
अग्रगण्य
|
अग्रगम्य
|
तहसीलदारी
|
तहशिलदारी
|
वैयक्तिक
|
व्यक्तिक
|
अपकीर्ति
|
अपकर्ती
|
स्वाति
|
स्वाती
|
तरुण
|
तरुन
|
अन्योन्याश्रित
|
अन्यन्याश्रित
|
बरतन
|
वर्तन
|
सहस्र
|
सहस्त्र
|
प्रतिष्ठा
|
प्रतिष्टा
|
रचयिता
|
रचयीता
|
शताब्दी
|
सताब्दी
|
मृत्युंजय
|
मृत्युजन्त्य
|
ज्ञान
|
गियान
|
त्रिदोष
|
त्रिदोश
|
शारीरिक
|
शारीरीक
|
अपराह्न
|
अपरान्ह
|
सृष्टि
|
श्रृष्टि
|
उत्प्रेक्षा
|
उतप्रेक्षा
|
उन्नति
|
उनती
|
दौर्बल्य
|
दोरबलय
|
कृपा
|
किरपा
|
सामाजिक
|
समाजिक
|
तदनन्तर
|
तदन्तर
|
ज्येष्ठ
|
ज्येष्ठ
|
प्रामाणिक
|
प्रमाणिक
|
अनुक्रम
|
अनूक्रम
|
आध्यात्मिक
|
अध्यात्मिक
|
धर्म
|
धम्र
|
व्यावहारिक
|
व्यवहारिक
|
ऋषि
|
रिषी
|
तात्कालिक
|
तत्कालिक
|
दीर्घायु
|
दिधायु
|
ब्रज
|
व्रज
|
ज्ञानेन्द्रियाँ
|
ग्यानेंद्रिया
|
विशिष्ट
|
विशिष्ठ
|
पारिश्रमिक
|
परिश्रमिक
|
निष्कपट
|
निष्कपटी
|
दिग्भ्रान्त
|
दिग्भंत
|
ऊर्ध्व
|
उर्ध्व
|
निष्कर्षतः
|
निश्कषता
|
गृहीत
|
ग्रहीत
|
आह्लाद
|
आहलाद
|
प्रथा
|
पृथा
|
अतिशयोक्ति
|
अतिश्योक्त
|
द्रष्टा
|
दृष्टा
|
अनुच्छेद
|
अनुछेद
|
नीरसता
|
निरसता
|
पूँजीवादी
|
पूजीवाद
|
संगृहीत
|
संग्रहित
|
षड्यंत्र
|
सधयंत्र
|
निर्दय
|
निर्दयी
|
अन्तर्निहित
|
अंतर्निवित
|
चहारदीवारी
|
चारदीवारी
|
मंत्रिमंडल
|
मंत्रीमंडल
|
नूपुर
|
नुपुर
|
अमावस्या
|
आमावस्या
|
परिस्थिति
|
परीस्थिति
|
प्रदर्शनी
|
पदर्शनी
|
गत्यर्थ
|
गतिर्थ
|
आयोजित
|
आयोजीत
|
निरनुनासिक
|
निर्नुनासीक
|
निरपराध
|
निरपराधी
|
श्रद्धा
|
स्रद्धा
|
छत्तीस
|
क्षत्तिस
|
श्मशान
|
शमशान
|
विशेष
|
विषेश
|
श्रुतिलिपि
|
स्रुतिलिपि
|
मृत्युंजय
|
मृतुन्जय
|
दुश्चरित्र
|
दुष्चरित्र
|
अस्पृश्यता
|
अस्प्रस्यता
|
अभ्यस्त
|
अभयस्त
|
त्रिदोष
|
त्रिदोश
|
माहात्म्य
|
महात्म्य
|
औद्योगीकरण
|
उद्योगीकरण
|
सच्चिदानन्द
|
सचिदानंद
|
परिणति
|
परणति
|
प्रतिनिधि
|
प्रतिनिधी
|
प्राक्कथन
|
प्रकथन
|
अंतर्राष्ट्रीय
|
अन्तराष्ट्रीय
|
अध्येता
|
अधियेता
|
आरोग्य
|
अरोग्य
|
अधिशासी
|
अधिशाषी
|
मुमुर्ष
|
मुमूर्ष
|
व्यावहारिक
|
वैवाहरिक
|
पक्षिगण
|
पछीगन
|
दौर्बल्य
|
दोर्बल्य
|
सामर्थ्य
|
समर्थ्य
|
संगीतज्ञ
|
संगीतय
|
अभ्यर्थना
|
अभयर्थाना
|
वजीफ़ा
|
बजीफा
|
प्रतिस्पर्धा
|
प्रतिश्पर्धा
|
संदर्भ
|
सन्दर्भ
|
सृजन
|
स्रिजन
|
उतुंग
|
ऊतुंग
|
गरुड़
|
गरुण
|
अनुसन्धान
|
अनुसन्धान
|
तन्मय
|
तनमय
|
अनन्नास
|
अननाश
|
इतःपूर्व
|
इतपुर्व
|
पर्यवसान
|
परवसान
|
अन्तःप्रान्तीय
|
अन्तप्रान्तिय
|
उन्नयन
|
उनयन
|
निरुपम
|
नीरुपम
|
कौतूहल
|
कौतुहल
|
अक्षौहिणी
|
अक्शौहनी
|
मतैक्य
|
मतेक्य
|
विशेष
|
विसेस
|
सद्गति
|
सदगति
|
भस्मीभूत
|
भश्मिभुत
|
अत्युति
|
अत्युती
|
भवसागर
|
भाव्सागर
|
मनोज्ञ
|
मनोग्य
|
भण्डार
|
भंदार
|
मनःकामना
|
मनकामना
|
स्वास्थ्य
|
स्वास्थ
|
यशोलाभ
|
याशोलाभ
|
साम्य
|
सामय
|
रीत्यनुसार
|
रित्यानुसार
|
सम्मुख
|
समुख
|
उद्विग्न
|
उद्विगन
|
प्रवर्तनीय
|
पर्वतनिय
|
अधोगति
|
अधोगती
|
पटाक्षेप
|
पतक्षेप
|
राजर्षि
|
राजर्षी
|
माहात्म्य
|
महात्म्य
|
नदीश
|
नदीस
|
व्याप्त
|
व्यात
|
दिग्जाल
|
दिगजाल
|
बहुलता
|
बहूलता
|
दुरवस्था
|
दुर्वास्था
|
भस्मीभूत
|
भश्मिभुत
|
सदुवंश
|
सदुवंस
|
यावज्जीवन
|
यावजीवन
|
राजनीतिक
|
राजनैतिक
|
सौख्य
|
सौख
|
विश्वम्भर
|
विशम्भर
|
साम्राज्य
|
सम्राज्य
|
विषम
|
विसम
|
सौजन्य
|
सौज्न्य
|
वेश
|
वेस
|
स्वयंवर
|
स्वम्वर
|
शिरःपीड़ा
|
सिरहपीड़ा
|
स्वच्छ
|
स्वछ
|
निरुपाय
|
निरुपाय
|
सहस्त्र
|
सहश्र
|
बहिष्कार
|
बहिस्कार
|
सहिष्णु
|
सहीष्णु
|
संवारना
|
सवारना
|
वृक्ष
|
वृछ
|
तलाशी
|
तलासी
|
विराजमान
|
वीराजमान
|
त्रिगुण
|
त्रिगुन
|
निरपराध
|
निर्प्राध
|
तितांजलि
|
तीतांजलि
|
निर्दय
|
नीर्दय
|
दयालु
|
दयालू
|
नीरसता
|
निरसता
|
क्षेम
|
छेम
|
निष्कपट
|
निस्कपट
|
जमाता
|
जमता
|
निश्छल
|
निस्छल
|
जागृति
|
जाग्रति
|
पतित
|
पतीत
|
जगद्धात्री
|
जगदात्री
|
पुष्पावली
|
पुस्पावली
|
त्याज्य
|
त्याज
|
प्रतिज्ञा
|
प्रतिग्या
|
तरुच्छाया
|
तरुछाया
|
प्रासाद
|
परसाद
|
दृष्टव्य
|
द्रष्टव्य
|
पद्मिनी
|
पदमिनी
|
दृग
|
दिग
|
परिच्छेद
|
परिछेद
|
धनुष
|
धनुस
|
परिणाम
|
परिनाम
|
श्रीमान
|
श्रीमान्
|
अँधा
|
अन्धा
|
पैतृक
|
पैत्रिक
|
अर्पण
|
अरपन
|
पुल्लिंग
|
पुल्लींग
|
अभिषेक
|
अभिसेक
|
प्रादेशिक
|
प्रदेशिक
|
अनूदित
|
अनुदित
|
प्रणाम
|
प्रनाम
|
अकृत्रिम
|
अकृतिम
|
प्रज्वलित
|
प्रजवलित
|
आकांक्षा
|
अकांक्षा
|
प्रतिच्छाया
|
प्रतिछाया
|
आर्द्र
|
आद्र
|
आधिक्य
|
अधिक्य
|
स्वंयवर
|
स्वन्वर
|
अवगुण
|
अवगुन
|
यशोलाभ
|
यसोलाभ
|
अवतार
|
अवतर
|
विरहिणी
|
विरहणी
|
आमिष
|
आमिस
|
शशि
|
सशी
|
आराधना
|
अराधना
|
निस्तार
|
निश्तार
|
आषाढ़
|
अषाढ़
|
दुस्तर
|
दुष्तर
|
उल्लंघन
|
उलंघन
|
विश्लेषण
|
विशलेषण
|
उत्पात
|
उतपात
|
महात्म्य
|
महात्म
|
उन्मीलित
|
उन्मीलीत
|
मृत्युंजय
|
म्रितुन्जय
|
उर्मिला
|
उर्मीला
|
संगृहित
|
संग्रहित
|
उद्विग्न
|
उदिग्न
|
सर्वस्व
|
सर्वस्य
|
ऊपर
|
उपर
|
ऋषिकेश
|
ऋषीकेश
|
उपलक्ष्य
|
उपलख
|
सत्वगुण
|
सतिगुण
|
कौशल्या
|
कौसल्या
|
तात्कालिक
|
तत्कालिक
|
कुंज
|
कुञ्ज
|
त्रिकाल
|
त्रिकल
|
कीर्ति
|
किर्ती
|
द्वारिका
|
द्वारीका
|
अतिथेय
|
दोष
|
दोस
|
|
गृहिणी
|
गृहणी
|
नवाब
|
नबाब
|
अहिर्निश
|
अहिर्निष
|
प्रेयसी
|
प्रेयसी
|
संशक
|
संसक
|
प्रदर्शनी
|
प्रदर्शिनी
|
अधिदैविक
|
अधिदेविक
|
||
अध्यात्म
|
आध्यात्म
|
अवाम
|
आवाम
|
अंत्येष्टि
|
अंत्येष्ठि
|
असम
|
आसाम
|
आरूढ़
|
आरुढ़
|
आइना
|
आईना
|
आगामी
|
अगामी
|
आँसुओं
|
आँसूओं
|
आर्द्रता
|
आर्दता
|
आवंटन
|
आबंटन
|
इमारत
|
ईमारत
|
इंग्लैंड
|
इंगलैंड
|
ईमानदारी
|
इमानदारी
|
उपजाऊ
|
उपजाउ
|
उँगलियाँ
|
ऊँगलियाँ
|
उपलक्ष्य
|
उपलक्ष
|
ऊहापोह
|
उहापोह
|
ऊष्मा
|
उष्मा
|
एहसास
|
अहसास
|
ऐतिहासिक
|
एतिहासिक
|
ऐच्छिक
|
एच्छिक
|
क्षत्रिय
|
क्षत्रीय
|
गुरु
|
गुरू
|
घनिष्ठ
|
घनिष्ट
|
घबराना
|
घबड़ाना
|
चित्त
|
चित
|
चिह्न
|
चिन्ह
|
चरागाह
|
चारागाह
|
झोंका
|
झोका
|
तूफ़ान
|
तुफान
|
तबीयत
|
तबियत
|
तिथि
|
तिथी
|
त्योहार
|
त्यौहार
|
नीरोग
|
निरोग
|
पूर्णिमा
|
पुर्णिमा
|
प्रतीक्षा
|
प्रतिक्षा
|
पुनर्वास
|
पुर्नवास
|
बरात
|
बारात
|
बीमार
|
बिमार
|
बहू
|
बहु
|
भाषाएँ
|
भाषाऐं
|
भुखमरी
|
भूखमरी
|
भास्कर
|
भाष्कर
|
यानी
|
यानि
|
रेणु
|
रेणू
|
रासायनिक
|
रसायनिक
|
रूखा
|
रुखा
|
लिपि
|
लिपी
|
लीवर
|
लिवर
|
वानर
|
बानर
|
विकराल
|
बिकराल
|
स्थिति
|
स्थिती
|
षड्यंत्र
|
षड़यंत्र
|
संपत्ति
|
संपत्ती
|
हेतु
|
हेतू
|
हिमाचल
|
हिमांचल
|